Nas?l Olunur

Nasıl Olunur'un 66'ncı bölümünde konuk, Türkiye'nin neşeli günlerinin tanığı yapımcı-menajer Mustafa Oğuz. O, Batılı anlamda menajerliğin Türkiye'deki ilk adresi; Mazhar Fuat Özkan'la başlamış 16 yıl Sezen Aksu'yla çalışmış. Öncesinde Timur Selçuk ve Erol Evgin'le çalışmalar, Hisseli Harikalar Kumpanyası günleri var. Most Production'ın kurulması, pek çok önemli konser, Eurovision maceraları derken Rumeli Hisarı ve Harbiye Açıkhava ile açıkhava konser geleneğini o başlatmış. Televizyon dünyasına İkinci Bahar ile giren Mustafa Oğuz, Sıla gibi pek çok sevilen dizinin yapımcılığını yapmış. Sinemada da Issız Adam'dan Gönül Yarasına pek çok önemli filme yapımcı olarak imzasını atan Oğuz'la sohbetimiz sizleri bekliyor.

Nasıl Olunur'un 65'inci bölümünde Nilay Örnek'in konuğu, Türkiye'nin yazın alanında, düşünce sahasında en üretken isimlerinden biri; yazar, çevirmen, editör ve yayıncı Tanıl Bora... Tanıl Bey'in esas alanı ideolojiler, Türkiye siyasi düşünceler tarihi... Spor yazarlığı, düşünce severliği, kelimeler üzerine uzun uzun düşünmesi, yazması var. Tanıl Bora ile konuşulacak konu çok olunca 'hatlar karıştı'; azıcık onun alanlarına değindik, biraz kelimelerden, biraz da onun çalışma ritminden söz açtık... 

Doğa bilimci, moleküler ekolojist Emrah Çoraman ile "Nasıl doğaperest olunur?" sorusunun yanıtını aradık. 7'den 77'ye herkesin ilgisini çekecek bölümde doğayı tanıma ve anlamlandırma yollarından kuş gözlemine, yarasalardan yunuslara, Türkiye'de kurulması gereken doğa tarihi müzesinden vatandaş bilimine pek çok konuyu masaya yatırdık. Doğa gözlemine başlayanlar için 'giriş dersi' niteliğindeki bölümü kaçırmayın.

12 Eylül akademik hayatının sonu, gazeteciliğin başı oldu. Gazeteciliğe TRT'de başladı. Nokta Dergisi'nin kurucularındandı. Yeni Gündem'de çalıştı; Tempo ve Sokak dergilerinin kurucu ekibinde yer aldı. Cumhuriyet Dergi'yi çıkardı, Radikal İki'yi kurdu ve 16 yıl yönetti. Milliyet Sanat, üniversite hocalığı, televizyonculuk derken yıllar yıllar... Pek çok gazetecinin yetişmesinde de katkısı olan neşeli, anarşik, vicdanlı, zeki, çalışkan ve duygusal biri Tuğrul Eryılmaz. Ve deneyimlerin, sonraki kuşaklara "gerçeklikleriyle" anlatılmasının bir ödev, bir görev olduğu görüşünde.... Eryılmaz ile bir dönemin Mülkiyesi'nden Solculuğuna, "gençlerini sevmeyen ülke"de gençlerin yapması gerekenlerden ilginç anılara pek çok konuyu masaya yatırdık.

O, 30 yıldır sahalarda olan, 14 yıldır da profesyonel olarak basketbol oynayan bir sporcu; 12 Dev Adam'dan biri... Aynı zamanda bir girişimci, bir taraftan da, Corona nedenli zorunlu karantina günlerini "Bu sayede evde kızımın saçlarının uzamasını izleyebiliyorum" diye tanımlayabilen bir baba... Sinan Güler, hem Nilay Örnek'in "Nasıl iyi sporcu olunur?" sorusuna yanıtlar verdi, hem de girişimcilikle ilgili konuştu.

Nasıl Olunur'un 61'inci bölümünde gazeteci-yazar Ece Temelkuran, samimiyetle anlatıyor; ailesini, çocukluğunu, ilk gençliğini, yaşadığı zorlukları, Türkiye'de ve bulunduğu diğer ülkelerde yazar olmayı, kadın yazar olmayı, canını sıkan durumları, onu neşelendirenleri, kıymet bilenleri ya da taktiri başkalarından beklememeyi... İngilizce yazdığı son kitabı 10'dan fazla ülkede yayımlanan, şu anda da yeni kitabını yazmakta olan Temelkuran'ın sohbeti, gerçekliği ve yalınlığıyla dikkat çekici...

O, uzun yıllar iletişimciydi, şimdiyse 'bitkici'... Kendisine 'botanist' denildiğinde "Estağfurullah" diyor ama bu işin eğitimlerini almış, yüzünü tam anlamıyla doğaya dönmüş, bitkilerle yaşayan, onların dilini anlamaya çalışan bilgili ve ilgili biri. Nilay Örnek ile Fem Güçlütürk, Nasıl Olunur'un 60'ncı bölümünde pek çok konunun yanı sıra şehir hayatından kırsala geçişi, bu geçişin güzelliklerini ve zor yanlarını da masaya yatırıyor.

Biraz medya okur-yazarlığı öğrenmeye ne dersiniz? Bir haberin doğruluğunu nasıl anlarız? Bir bilgiden ne zaman şüphelenmeliyiz? Nasıl Olunur'un bu bölümdeki konuğu, internetteki hangi bilginin doğru, hangisinin yanlış olduğunu açık kaynaklara dayandırarak analiz eden doğrulama platformu teyit.org'un kurucusu Mehmet Atakan Foça.

O, küçük yaşlarından beri çizen-espri bulan biri. Bu yeteneği onu genç yaşında, bir döneme damga vuran siyasi hiciv programı Plastip Show’un yaratıcıların biri yaptı. Televizyon programlarına metinler yazdı, reklamcılık yaptı, meslektaşlarıyla birlikte Penguen gibi alanının en iyi dergilerinden birini çıkardı, pek çok kitabı yayımlandı, konuşmalar yapıyor, heykelleriyle sergiler ve yaratıcı işler ortaya koyuyor, 30 yılı aşkın süredir karikatüristliği hiç ihmal etmiyor. Nasıl Olunur’un çekimi ‘uzaktan yapılan’ ilk bölümünde konuk karikatürist, heykeltraş Erdil Yaşaroğlu. Zihin açıcı bir sohbet sizleri bekliyor.

Yemeğin kimyasını öğrenmek, tabaktaki ya da hazırlama sürecindeki deneyimlerimizi nasıl etkiler? Tarif mi, teknik mi? Yeme-içme işlerinde öğrenme süreci 'alaylılar' için nasıl olsa güzel olur? Bir beyaz yakalı sigorta broker'ından yeme-içme profesyoneline dönüşüm nasıl olur; güzellikleri ya da sancıları nelerdir? Türkiye genelinde bir yemek turu atsak ne için nerelere gitmeliyiz? Nasıl Olunur'un 57'nci bölümünün konuğu, pek çok kişinin Burger Haritası adlı YouTube kanalı ya da Tat Dedektifi adlı Instagram hesabıyla da tanıdığı Sinan Hamamsarılar.

Nasıl Olunur'un 56'ncı bölümünde Nilay Örnek'in konuğu sosyal mecralarda 'Oyuncu Anne' adıyla da tanınan yazar Şermin Yaşar. Oyunun önemi nedir? Çocuk kitabı yazmanın incelikleri nelerdir? Çocuklarla ne gibi ilginç oyunlar oynanabilir? Günümüzde annelik... Bu bölümde...

O kendi tanımıyla "bitkilerin, çiçeklerin dilini öğrenmeye çalışan bir öğrenci; çiçek özlerinden geçerek kendini, özünü bulmaya çalışan bir yolcu". Nasıl Olunur'un bu bölümdeki konuğu tıbbi bitkiler araştırmacısı Nazım Tanrıkulu.Bitkilerin şifasından yararlanabilmek için onları nasıl saklamalı, nasıl kullanmalıyız? Evimizde bir 'ecza balkonu' yapsak, -saç dökülmesinden cilt güzelliği arayanlara, bağışıklık sistemini güçlendirmek isteyenlerden acil ilkyardıma- o balkonda hangi bitkileri yetiştirmeliyiz? Cansız su nedir? Cansız su nasıl canlandırılır? Nazım Tanrıkulu ile bunlar ve daha pek çok sorunun yanıtını aradık.

Nasıl Olunur'un 54'üncü bölümünde konumuz 50, 60, 70 ve 80'li yılların müzikleri üzerinden Türkiye tarihi... Konuğumuz, uzun yıllar Roll dergisinin yayın yönetmenliğini yapan, Express, Bir+Bir, Esquire, FHM, Aktüel, Radikal gibi dergi-gazetelerde müzik ve popüler kültür üzerine yazılar yazan gazeteci Derya Bengi. Nilay Örnek ile Derya Bengi, geçmiş yılları, ilginç ayrıntılar, unutulanlar, müzik türleri, şarkıcılar ve şarkı sözleri üzerinden masaya yatırıyor.

Nasıl Olunur’un 53’üncü bölümünde konuk, sanatçı, akademisyen ve şimdilerde her şeyin önüne geçen titri ile “Baksı Müzesi'nin kurucusu” Prof. Dr. Hüsamettin Koçan. Gelenek, doğa, coğrafya ve çağa dair; düne ve bugüne, insana, hayatı anlamlandırma çabasına dair; çalışkanlığa ve fedakarlığa dair değerli bir bölüm sizleri bekliyor. Ve not: Şahmeran'ın öyküsünü bir de Hüsamettin Bey'den dinleyin.

O, Türkiye'nin en başarılı söz yazarı, bestekâr ve ses sanatçılarından biri... Zeki Müren'den Tanju Okan'a, Bülent Ersoy'dan İbrahim Tatlıses'e onun bir şarkısını seslendirmemiş sanatçı az. 300 şarkısından 200'ü hit olmuş, 3 nesil onunla büyümüş... Sıra dışı hayat hikâyesi, şarkılarının öyküleri, sevdiği bazı sanatçıların taklitleri ve kendine has öğütleriyle Nasıl Olunur'un 52'nci bölümünün konuğu Selami Şahin...

Eşi Fikret Öztürk fizik, kendisi biyoloji öğretmeni idi. Öğretmenliği bırakıp Türkiye’nin en başarılı şirketlerinden birini, OPET’i kurdular; “sosyal sorumluluk” denince ilk akla gelen isimlerden biri oldular. Peki nasıl? Etkileyici bir çalışma, özveri, farklı düşünme ve başarı hikâyesi… Türkiye’nin en başarılı iş kadınlarından biri olan Nurten Öztürk, Bolu’nun bir köyünde başlayan yolculuğunu, “Nasıl Olunur?” sorusuna yanıtlar da vererek anlatıyor.

Nasıl Olunur’un 50’nci bölümünün konuğu mimar Emre Arolat. O, Türkiye’nin en yetenekli, en çok tanınan, en fazla tartışılan ve tartışan, hem proje, hem de yazın anlamında en çalışkan mimarlarından biri. Nilay Örnek’in “Nasıl iyi mimar olunur?” sorusuna yanıtla başlayan programda Sancaklar Camii’nden Hatay’daki müze otele, “açık, dışa dönük ve kışkırtıcı” biri olma yolculuğundan gökdelenlere pek çok muhabbet açılıyor. Bölüm, mimarlıktan yola çıksa da sorgulayıcı, çalışkan, samimi bir insan olmaya dair de pek çok ipucu içeriyor. Bu bölüm ‘biraz’ uzun. Böyle bir sözlü kayıt varken kısaltmaya gönlümüz el vermedi. İyi dinlemeler.

O, yaşadığı toplum, yaptığı iş ve hayat üzerine çok düşünen, sözü olan, sözünü sakınmayan insanlardan. Harun Tekin, müzisyen ve şarkı yazarı. Ancak Nilay Örnek ile Harun Tekin, Nasıl Olunur'un bu bölümünde sadece müzik konuşmuyor; felsefeden psikolojiye, "toplumun çukurlarından" Kanal İstanbul projesine pek çok konuda söz açıyorlar.

Nasıl Olunur'un bu bölümdeki konuğu şair ve yazar Murathan Mungan. Yazarın şarkı sözlerini yazdığı 2020 Model adlı, 26 şarkılık albümünü temel alan bu bölümde Mungan, "Nasıl şarkı sözü yazarı olunur?" sorusunun yanıtından yola çıkıyor yazıya, var olmaya, hayata dair derin ipuçları veriyor.

Dolara mı yatırım yapalım, altına mı? Devlet, bankalardaki mevduatlarımıza el koyabilir mi? Döviz hesaplarımızı düşük kurlardan TL'ye çevirirler mi? Enflasyon düşse de, ürünlerin fiyatı diye düşmüyor? Ekonomi nedir? İktisattan nasıl ayrılır? Yapısal reformlar deniler kavramın açılımı nasıl yapılır? Çin'in gidişi ekonomiyi nasıl etkileyecek? Kripto paraların hayatımızdaki rolü nedir? Ve daha pek çok can alıcı basit ekonomi sorusu... Uğur Gürses, çalışma hayatına T.C. Merkez Bankası’nda başlamış, ardından da ticari bankalarda üst kademe yöneticilik yapmış bir isim. 20 yıldır da ekonomi yazıları yazıyor, konuşmalar yapıyor. Gürses, büyük bir mütevazılık ile Nilay Örnek'in "basit" sorularını yanıtladı; Nasıl Olunur'dan bir tür "Ekonomi 101" bölümü çıktı.