Podkast Powszechny

„Rodziewczówna urodziła się za wcześnie. Nie mogąc siebie w pełni wyrazić, zabrnęła w trochę absurdalne fabuły. Być może, gdyby urodziła się później, jej miejsce w literaturze byłoby zupełnie inne” - mówi Emilia Padoł, biografka pisarki, w rozmowie z Katarzyną Kubisiowską.

Republika Południowej Afryki pogrąża się w narastającym kryzysie energetycznym. 9 lutego prezydent Cyril Ramaphosa ogłosił stan klęski w całym kraju, choć z problemem więcej wspólnego mają żywioły korupcji i złodziejstwa niż siły natury. Jak doszło do tego, że w kraju, który rocznie produkuje ponad 200 milionów ton węgla, brakuje prądu w gniazdkach? Jak wygląda gospodarka państwa, w którym szef największej firmy energetycznej znajduje cyjanek w swojej porannej kawie? I czy odnawialne źródła energii uratują RPA? Na podkast zapraszają: Wojciech Jagielski i Krzysztof Story.

Kristina Sabaliauskaitė, pisarka: „Przede wszystkim muzyka rockowa. I punk rock, heavy metal, rock and roll – wszystko, co przyszło z Zachodu, i co było potępiane w sowieckiej telewizji… Dżinsy, papierosy, piwo, wino. To wszystko było buntem”.

W czerwcu 1578 roku robotnicy pracujący w pobliżu Porta Salaria w Rzymie przypadkowo wykopali wejście do podziemi – i w ten sposób odkryto wejście do antycznych katakumb, gdzie spoczywało wiele szczątków pierwszych chrześcijan. W czasach kontrreformacji z odkrycia tego Kościół Katolicki czerpał pełnymi garściami, wysyłając całe szkielety jako relikwie wczesnochrześcijańskich męczenników do kościołów w Europie Środkowej, by wbrew protestantom krzewić kult świętych. Szkielety te były odziewane w stroje wysadzane klejnotami i eksponowane w szklanych trumnach - do dziś znajdziemy tak prezentowane szczątki w wielu kościołach w Niemczech, Austrii czy Czeskiej Republice.

25 lutego w Nigerii odbędą się wybory prezydenckie. Kto je wygra? Jeden ze starych politycznych wilków, a może ambitny gubernator? I czy nowy władca poradzi sobie z problemami najludniejszego kraju w Afryce? Te są przecież równie wielkie, co sama Nigeria. Na podkast zapraszają: Wojciech Jagielski i Krzysztof Story

Skrzypiący pod stopami śnieg, zmęczone silniki samochodów terenowych, głosy ludzi i przede wszystkim… nieustający huk artylerii z obu stron. Tak brzmi dzisiaj Bachmut, 60 kilometrów na północ od Doniecka. Do 24 lutego 2022 roku mieszkało tu 80 tysięcy ludzi. Dziś zostali nieliczni, bo to jedno z najgorszych miejsc na froncie rosyjskiej inwazji na Ukrainę. W zasięgu artylerii jest tu wszystko, także jedyna wciąż otwarta droga do miasta. Na dźwiękową opowieść z Bachmutu zapraszają: Paweł Pieniążek i Krzysztof Story.

A także: czy nauka z każdą dekadą staje się coraz nudniejsza? Czy algorytmy tworzące tekst są w stanie oszukać naukowców? I jakie były właściwie skutki zamknięcia szkół w czasie pandemii? Na przegląd wydarzeń naukowych minionego miesiąca zaprasza Łukasz Lamża.

Piotr Siemion, pisarz i tłumacz: „Póki nie walniesz o dno, trwa samooszukiwanie się. Jestem wziętym pisarzem, jestem wziętym prawnikiem, jestem fantastycznym facetem. Wszystko przede mną… Musisz to wszystko stracić, żeby nagle znowu widzieć jasno”.

RPA, Rosja i Chiny razem organizują ćwiczenia wojskowe dokładnie w rocznicę napaści na Ukrainę. Francuskich spadochroniarzy w Mali zastąpili rosyjscy najemnicy z Grupy Wagnera. Wkrótce to samo może stać się w Burkina Faso. Dlaczego Afryka zmienia sojusznicze barwy? Gdzie jeszcze flagę francuską zastąpi rosyjska? Jak najemnicy z Wagnera bronią interesów Kremla i czy poradzą sobie z islamskimi partyzantkami w Mali i Burkina Faso? Na podkast zapraszają: Wojciech Jagielski i Krzysztof Story.

Gdy mowa o pieniądzach, w polskim Kościele jedna owczarnia nie istnieje. Prawda rozciąga się między bogactwem największych diecezji a wstydliwie skrywaną sytuacją najbiedniejszych parafii. „Być albo nie być” dla bardzo wielu księży, ale także dla całego Kościoła instytucjonalnego okazuje się dziś religia w szkołach. Gdyby jej nie było i gdyby nie była finansowana przez państwo, musiałby on dokonać bardzo bolesnego przeliczenia swoich możliwości funkcjonowania.

Po wieloletnich badaniach architektury i wyposażenia, z okazji 800-lecia krakowskiego Klasztoru Ojców Dominikanów, otwarto właśnie nowe muzeum, prezentujące dzieła sztuki gromadzone w klasztorze przez stulecia. Wśród nich jest m.in. pięć dwustronnie malowanych kwater z niezachowanego do dziś późnogotyckiego ołtarza głównego powstałego po pożarze z 1462 r. Jak wyglądał ten ołtarz i co z niego do dziś pozostało?

Ważny polityk ubiera trampki i przez ponad 120 dni pieszo przemierza tysiące kilometrów, choć do wyborów jeszcze prawie dwa lata. Dlaczego Rahul Gandhi, dziedzic dynastii przez dekady rządzącej Indiami, zdecydował się na taki marsz? A może to jedyny ratunek dla jego partii? Z czego wynika popularność obecnego premiera, Narendry Modiego? Charyzmy, politycznego sprytu, a może zdolności do pisania historii na nowo? I czy jest w Indiach, ktoś kto może go pokonać? Na podkast zapraszają: Wojciech Jagielski i Krzysztof Story. Współpraca: Karolina Kania.

Krystyna Dąbrowska, poetka, eseistka i tłumaczka: „Jeśli coś mocno przeżywam, nie potrafię pisać o tym od razu. Trochę czasu musi upłynąć. W wypadku rozstania po długim związku bardzo mi zależało na tym, by nie być sentymentalną, rozdzierającą szaty płaczką, tylko by zachować dystans”.

A także: najnowsze postępy w rzeźbieniu w żywicy, ewolucja słów pozytywnych i negatywnych oraz wykorzystywanie rekinów w filmowaniu dna oceanicznego. Na przegląd naukowych wydarzeń minionego miesiąca zaprasza Łukasz Lamża.

Roli papieża nie postrzegał jako „ojca świętego”, który „nie może ustąpić ze swojego ojcostwa”, według popularnej wizji sakralizującej urząd papieski. Jako teolog wiedział, że nie jest to ewangeliczna perspektywa. I to pozwoliło mu ustąpić. Dziś jego abdykacja może być ważnym impulsem do przemyślenia, co w Kościele i w religii jest święte. O punktach zwrotnych w życiu papieża Ratzingera, o sprzecznościach i słabościach oraz o tym, co po sobie pozostawił, opowiadają publicyści „TP”: specjalizujący się w tematyce watykańskiej dziennikarz Edward Augustyn i teolog Piotr Sikora.

Dla dziewcząt i kobiet zamknięte są afgańskie uniwersytety, większość miejsc pracy, a teraz także organizacje pozarządowe. Afganistan jest na ostatnim miejscu w międzynarodowych raportach dotyczących równouprawnienia. Dlaczego talibowie walczą z prawami kobiet? Czy oburzenie Zachodu i uliczne protesty mogą zagrozić ich władzy? Jakiego świata afgańscy mężczyźni chcą dla swoich żon i córek? Na podkast zapraszają: Wojciech Jagielski i Krzysztof Story

Dorota Pomykała, aktorka: „W trzeciej czy czwartej klasie liceum byłam na konkursie recytatorskim, gdzie dziewczyna tak pięknie recytowała, tak wyraźnie wszystko mówiła, że sobie wtedy pomyślałam: na pewno nie chcę tu być”.

Sławomir Shuty, pisarz: „Niedawno sobie zdałem sprawę, że panował wokół mnie opresyjny klimat. Rodzice mieli styl wychowania przez opieprzanie, a na osiedlu przemoc była na porządku dziennym”.

O tym, jak dzisiaj wygląda życie Ukraińców pozbawionych prądu w czasie mrozów, zagrożonych atakami rakietowymi i gospodarczą ruiną, jak sobie radzą mimo ataków Rosjan na cywilną infrastrukturę – i o tym, jak czytelnicy „Tygodnika” pośpieszyli im z pomocą, opowiada Wojciech Pięciak, szef działu zagranicznego „TP”, dziennikarz, ale także organizator pomocy humanitarnej wspólnie z fundacją S.O.S. Ukraina.

W pierwotnej, średniowiecznej opowieści nie pojawia się żaden szewczyk, zaś podrzucenie potworowi siarki zaszytej w bydlęcą skórę to pomysł samego Kraka lub jego synów. Już w średniowieczu w katedrze na Wawelu przechowywano kości zwierząt prehistorycznych, o których sądzono, że należały do smoka; zapewne także nieprzypadkowo na wzgórzu wawelskim mocno rozwinięty był kult świętych pogromców smoka. Jakie średniowieczne dzieła sztuki w Krakowie zawierają wizerunki smoków? Jakie były losy Smoczej Jamy w czasach nowożytnych, w XIX i XX wieku? Opowiada Magdalena Łanuszka