Podkast Powszechny

Święty z językiem za zębami, Matka Boska depcząca węża i ambona w kształcie wieloryba. Ziemia Kłodzka w 1137 roku przypadła koronie czeskiej, a poza krótkimi momentami, kiedy rządzili tam Piastowie śląscy, przez wieki pozostawała w królestwie Czech. W latach 40. XVIII wieku hrabstwo kłodzkie przeszło spod panowania Habsburgów pod władzę Prus, aż do 1945 roku, gdy ziemia ta znalazła się w granicach Polski. Dziś zatem, bez wyjeżdżania poza granice naszego kraju, możemy tam oglądać zabytki z dawnej monarchii Habsburskiej. Kim był Nepomuk, którego liczne rzeźby zdobią miasta i wioski Ziemi Kłodzkiej? Co to była kolumna morowa, oraz dlaczego ambona w kościele parafialnym w Dusznikach Zdroju ma kształt… wieloryba?

Ewa Błaszczyk: „To właściwie proces legato. Bo gdy już się wie, że wszystko może zniknąć w ułamku sekundy, to właściwie tak dużo nam nie grozi. Łącznie z naszym życiem”.

W specjalnym odcinku Opowieści z Izraela Karolina Przewrocka-Aderet zabiera Państwa na spacer po ultraortodoksyjnych dzielnicach, które odwiedziła przed świętem Pesach. O tym, jak wyglądają przygotowania do tego święta, czym różni się ulica dzielnicy ortodoksyjnej od pozostałych, oraz czego nie może zabraknąć w tradycyjnym żydowskim domu, opowiadają Karolinie Ester Fursther-Aszkenazi oraz Malki Blitental. W podkaście towarzyszy też Państwu fantastyczna muzyka klezmerska w wykonaniu Avruma Bursteina i jego przyjaciół.

Skandale obyczajowe i nadużycia związane z systemem władzy w Kościele, flirty z polityką, błyskawicznie przyspieszająca laicyzacja, pełzająca rebelia przeciwko reformującemu Kościół papieżowi Franciszkowi, sytuacja kobiet w Kościele, a także poszukiwanie dróg wyjścia i wizja chrześcijaństwa przyszłości – to tematy wydania specjalnego „Tygodnika Powszechnego" oraz tego odcinka Podkastu Powszechnego. Rozmawiają Zuzanna Radzik i Piotr Sikora.

Cypr, Malta, Czechy i Polska – należymy do najuboższych w wodę krajów w Europie. Gwałtowne zmiany klimatyczne i stosowane od połowy ubiegłego wieku systemy melioracji gruntów uprawnych sprawiają, że wody w Polsce będzie jeszcze mniej. Jak nasze codzienne wybory konsumenckie wpływają na dostępność wody, czyli np. co moje ubranie ma wspólnego z wodą pitną? Czy w najbliższych latach będziemy mieć do czynienia z reglamentacją wody? I czy ja, jako obywatelka / obywatel, mogę jakkolwiek przeciwdziałać takiej sytuacji?

Justyna Sobczyk, reżyserka i pedagożka: „Pamiętam sytuację z obozu sportowego – to była podstawówka, siódma klasa, trenowałam wówczas siatkówkę – kiedy dowiedziałyśmy się, że nie pójdziemy biegać w góry, co bardzo mnie ucieszyło, ale że tego dnia każda z nas będzie musiała oddać trzy skoki z wieży do basenu. No i pamiętam, że to było dla mnie przerażające, przyznam, że gdy stanęłam na tej wieży, naprawdę prowadziłam wtedy dialog z Bogiem!”

Zdzich Rabenda: „Babilon bez hipisów sobie poradzi, hipisi bez Babilonu – niekoniecznie. Od pięciu miesięcy mieszkam w jaskini. Żyję z tego, co normalny świat wyrzucił do kosza. I chyba nigdy w życiu nie jadłem bardziej luksusowo”. Zaprasza Krzysztof Story.

Mariusz Wilczyński: „Nie dręczą mnie już wyrzuty sumienia, że nie przytuliłem mojej mamy i ojca przed śmiercią, że nie pocałowałem matki i właściwie chyba nie powiedziałem, że ją kocham”.

Po kilkuletniej konserwacji do kościoła Mariackiego w Krakowie wróciła w całości późnogotycka nastawa ołtarza głównego, dłuta Wita Stwosza. Pozorny pentaptyk z nieruchomymi skrzydłami zewnętrznymi zachwyca bogactwem dekoracji, dynamiką twardo łamanych szat oraz ekspresją żylastych rąk i pomarszczonych twarzy – ale także zawiera innowacyjne rozwiązania ikonograficzne, a całość tworzy skomplikowany program teologiczny, podkreślający rolę Marii w dziejach zbawienia. Co wyjątkowego jest w głównym przedstawieniu Zaśnięcia i Wniebowzięcia Marii? Skąd wzięła się opowieść o pocałunku Joachima i Anny? Dlaczego zmartwychwstały Chrystus spaceruje z łopatą?

Oj, zmysłowy był ten luty. Opowiem Wam i o odgłosach wielorybów, i o najstarszym flecie świata, i o tym, dlaczego Hindusi stosują więcej przypraw niż Polacy. Ale żeby nie było zbyt zmysłowo, na koniec będzie o tym, co można zrobić, mając do dyspozycji 200 nanogramów... einsteinu. Zapraszam - Łukasz Lamża.

Prof. Bogdan de Barbaro, psychoterapeuta: „Energia długodystansowca jest tutaj ważniejsza niż prędkość sprintera. A nadzieja nie polega na codziennym drżeniu z pytaniem, czy krzywa zachorowań się wypłaszczy i kiedy dojadą szczepionki. Nadzieja to nie dać się zredukować do słowa »pandemia«”. Zaprasza Krzysztof Story.

Izrael wychodzi z trzeciego lockdownu. W ciągu dwóch najbliższych tygodni ma osiągnąć odporność grupową. Ale bycie pionierem niesie wielką odpowiedzialność: Izrael jako pierwszy staje przed wieloma moralnymi i etycznymi problemami: Czy państwo ma prawo zmusić wszystkich do szczepienia w imię odpowiedzialności za zdrowie ogółu? Czy nieszczepiącym się może odebrać niektóre prawa? Jak zapewnić bezpieczeństwo wszystkim i nie narazić się na zarzuty o dyskryminację? Rozmawiają Karolina Przewrocka-Aderet („Tygodnik Powszechny”) i Ofer Aderet („Ha’aretz”).

Agnieszka Holland, reżyserka: „Przedtem było pół roku, a może nawet dłużej, zbierającego się napięcia – kiedy mnie przesłuchiwali, śledzili, i kiedy bałam się, że mnie zamkną. A gdy już mnie zamknęli, wzięli mnie pod prysznic, dali za duże, brązowe dresy i znalazłam się w obrzydliwej celi w podziemiach, nagle poczułam wolność. Powiedziałam sobie – co oni mi mogą zrobić? Nie mogą mnie wsadzić do więzienia, jestem w nim. I to ciągle jestem ja”.

Dynamika w relacjach damsko-męskich to jeden z najciekawszych elementów dawnej kultury wizualnej. Pewne motywy dotyczące związków trwały w sztuce europejskiej przez całe stulecia, bardzo często występując w kontekście satyrycznym. Jakie było znaczenie przedstawień nazywanych „Walką o spodnie”? Jak wyglądały średniowieczne męskie majtki? Jaka bohaterka funkcjonowała w sztuce średniowiecznej w roli dominatrix?

Ile jest prawdy w deklaracjach polskich producentów, że ich odzież szyta jest na godziwych, etycznych warunkach? Coraz więcej konsumentów wie, jak powstają ubrania sprowadzane do polskich sieciówek z Dalekiego Wschodu, więc sięga po ubrania szyte w Polsce – znacznie droższe, ale ich producenci twierdzą, że to ze względu na uczciwe zarobki szwaczek. Czy rzeczywiście? „Pracujemy za minimalną pensję krajową, bardzo ciężko, po kilkanaście godzin na dobę, wyznaczane nam limity dzienne są tak wyśrubowane, że nie da się ich wykonać w osiem godzin – mówią polskie szwaczki. To historia dająca się jeden do jeden przełożyć na sytuację w Bangladeszu – opowiada dziennikarz „Tygodnika Powszechnego” Marek Rabij.

Zbigniew Mentzel, pisarz: „Kobieta, z którą chciałem się związać, w moim przekonaniu powinna mieć pewien szczególnie cenny dar bogów – radosne zaufanie do życia”.

Lek pomagający w wychodzeniu z uzależnień, a wytworzony z potężnej substancji psychoaktywnej. Związki między otyłością, aktywnością fizyczną a stanem zdrowia. Model organizmu w małej, plastikowej wanience. A także tajemnicze powiązanie pomiędzy cyklem miesiączkowym a fazami księżyca. Na autorski przegląd wydarzeń naukowych minionego miesiąca zaprasza Łukasz Lamża.

Eliza Kubarska, alpinistka i reżyserka: „Szerpowie widzą, że ludzie, których wprowadzili na szczyt, wracają do swoich krajów i stają się bohaterami. Sam Szerpa wraca do swojej chaty, w której dalej gotuje na ognisku i dalej nie ma pieniędzy, by wykształcić swoje dzieci. To budzi złość”. Zaprasza Krzysztof Story.

Olga Hund, pisarka: „W momencie, kiedy doświadczyłam depresji, to tak naprawdę zaczęłam ją zauważać wokół mnie. Wszędzie”.

Wiele wskazuje na to, że skala problemu jest znaczna, ale głos ofiar nie może się przebić do publicznej świadomości. W „Tygodniku” ukazuje się raport autorstwa Edwarda Augustyna, tropiący mechanizmy zła dotykającego siostry zakonne. I pokazujący, jak formowane są one do roli ofiar. W tym odcinku Podkastu Powszechnego rozmawiamy z autorem raportu oraz z teolożką i katolicką dziennikarką Zuzanną Radzik.